Dlaczego
Muzułmanie nie jedzą wieprzowiny? Dlaczego nie jedzą jej również
Żydzi? Spośród trzech wielkich religii monteistycznych tylko
Chrześcijanie wyłamali się od tej zasady. W każdej ze świętych
ksiąg znajdziemy fragmenty ze wskazówkami co wolno, a czego nie
należy jeść.
Zacznijmy
od Islamu, oto cztery fragmenty z Koranu mówiące o jedzeniu
wieprzowiny:
"O
wy, którzy wierzycie! Jedzcie dobre rzeczy, którymi was
obdarzyliśmy i dziękujcie Bogu, jeśli go czcicie! On zakazał wam
tylko: padliny, krwi i mięsa wieprzowego i tego co zostało złożone
na ofiarę czemuś innemu niż Bogu...".
(Koran, 2:172-173)
"Zakazane
wam jest: padlina, krew i mięso świni; to, co zostało poświęcone
na ofiarę w imię czegoś innego niż Boga; zwierzę zaduszone,
zabite od uderzenia, zabite na skutek upadku, zabite na skutek
pobodzenia i to, które pożerał dziki zwierz - chyba, że
zdołaliście je zabić według rytuału - i to, co zostało
ofiarowane na kamieniach...".
(Koran, 5:3)
"Powiedz:
ja nie znajduję w tym, co mi zostało objawione, niczego zakazanego
dla człowieka w jego pożywieniu z wyjątkiem tego, co jest martwe,
albo rozlanej krwi, albo mięsa świni, bo to jest obrzydliwe - albo
tego co zostało złożone na ofiarę czemuś innemu niż Bogu…"
(Koran, 7:145)
"On
wam zakazał tylko: padliny, krwi i mięsa wieprzowego oraz tego, co
zostało złożone w ofierze czemuś innemu niż Bogu...".
(Koran, 16:115)
Żydzi
mają religijny obowiązek jeść koszernie, według kaszrut, czyli
zbioru reguł, które otrzymali od Boga. Źródłem kaszrutu jest
Pięcioksiąg, jak nazywają chrześcijanie pierwszych pięć ksiąg
Starego Testamentu (żydzi mówią o nich Tora, czyli pouczenie,
nauka, prawo Mojżesza).
W
Księdze Rodzaju Bóg powiedział do Noego i jego synów: „Nie
wolno wam tylko spożywać mięsa z jego życiem, to jest z jego
krwią”.
W Księdze Kapłańskiej natomiast Jahwe w długiej mowie (cały
rozdział 11. liczący 47 wersetów), skierowanej do Mojżesza i
Aarona, podaje długą listę zwierząt czystych i nieczystych:
1
Następnie Pan powiedział do Mojżesza i Aarona: 2 «Tak mówcie do
Izraelitów: Oto zwierzęta, które będziecie jeść spośród
wszystkich zwierząt, które są na ziemi: 3 Będziecie jedli każde
zwierzę czworonożne, które ma rozdzielone kopyta, to jest racice,
i które przeżuwa. 4 Ale [następujących zwierząt], mających
rozdzielone kopyto i przeżuwających nie będziecie jedli: wielbłąd,
ponieważ przeżuwa, ale nie ma rozdzielonego kopyta - będzie dla
was nieczysty; 5 świstak, ponieważ przeżuwa, ale nie ma
rozdzielonego kopyta - będzie dla was nieczysty; 6 zając, ponieważ
przeżuwa, ale nie ma rozdzielonego kopyta - będzie dla was
nieczysty; 7 wieprz, ponieważ ma rozdzielone kopyto, ale nie
przeżuwa - będzie dla was nieczysty. 8 Nie będziecie jedli ich
mięsa ani dotykali ich padliny - są one dla was nieczyste.
Istoty
wodne
9
Będziecie jedli następujące istoty wodne: wszystkie istoty wodne,
w morzach i rzekach, które mają płetwy i łuski, będziecie jedli.
10 Ale każda istota wodna, która nie ma płetw albo łusek w
morzach i rzekach spośród wszystkiego, co się roi w wodzie, i
spośród wszystkich zwierząt wodnych, będzie dla was
obrzydliwością. 11 Będą one dla was obrzydliwością, nie jedzcie
ich mięsa i brzydźcie się ich padliną. 12 Wszystkie istoty wodne,
które nie mają płetw albo łusek, będą dla was obrzydliwością.
Istoty
skrzydlate
13
Spośród ptaków będziecie mieli w obrzydzeniu i nie będziecie ich
jedli, bo są obrzydliwością, następujące: orzeł, sęp czarny,
orzeł morski, 14 wszelkie gatunki kani i sokołów, 15 wszelkie
gatunki kruków, 16 struś, sowa, mewa, wszelkie gatunki jastrzębi,
17 puszczyk, kormoran, ibis, 18 łabędź, pelikan, ścierwik, 19
bocian, wszelkie gatunki czapli, dudek i nietoperz.
20
Wszelkie latające czworonożne owady będą dla was obrzydliwością.
21 Ale będziecie jeść spośród czworonożnych latających owadów tylko te, których [tylne] kończyny wystają ponad nogami [przednimi], aby [mogły] skakać na nich po ziemi. 22 Następujące spośród nich możecie jeść: wszelkie gatunki szarańczy, wszelkie gatunki soleam, wszelkie gatunki chargol i wszelkie gatunki chagab. 23 Wszystkie inne gatunki latających owadów czworonożnych będą dla was obrzydliwością.
21 Ale będziecie jeść spośród czworonożnych latających owadów tylko te, których [tylne] kończyny wystają ponad nogami [przednimi], aby [mogły] skakać na nich po ziemi. 22 Następujące spośród nich możecie jeść: wszelkie gatunki szarańczy, wszelkie gatunki soleam, wszelkie gatunki chargol i wszelkie gatunki chagab. 23 Wszystkie inne gatunki latających owadów czworonożnych będą dla was obrzydliwością.
Nieczysty
jest każdy, kto dotyka padliny zwierząt nieczystych
24
Następujące zwierzęta czynią człowieka nieczystym. Każdy, kto
dotknie się ich padliny, będzie nieczysty aż do wieczora. 25
Każdy, kto będzie nosić ich padlinę, wypierze ubranie i
pozostanie nieczysty aż do wieczora. 26 Każde zwierzę, które ma
kopyta, ale nie rozdzielone, i nie przeżuwa, będzie nieczyste dla
was. Każdy, kto się go dotknie, będzie nieczysty. 27 Każde
zwierzę czworonożne, które chodzi opierając się na stopach,
będzie nieczyste dla was. Każdy, kto dotknie się jego padliny,
będzie nieczysty aż do wieczora. 28 Każdy, kto będzie nosić ich
padlinę, wypierze ubranie i pozostanie nieczysty aż do wieczora. To
są rzeczy nieczyste dla was!
Nieczystość
spowodowana przez dotknięcie padliny małych zwierząt
29
Spośród małych zwierząt, które poruszają się na ziemi,
następujące są nieczyste: kret, mysz i wszelkie gatunki
jaszczurek, 30 gekko, żółw, salamandra, skolopendra i kameleon. 31
Te są nieczyste dla was spośród małych zwierząt, które
poruszają się na ziemi. Każdy, kto dotknie się ich padliny,
będzie nieczysty aż do wieczora. 32 Jeżeli które z tych zwierząt
nieżywe upadnie na coś, to ta rzecz będzie nieczysta, niezależnie
od tego, czy to będzie naczynie drewniane, czy ubranie, czy skóra,
czy worek, czy jakiekolwiek narzędzie pracy. Obmyją je wodą i
pozostanie nieczyste aż do wieczora, potem będzie czyste. 33 Jeżeli
któreś z tych zwierząt wpadnie do naczynia glinianego, to
wszystko, co jest wewnątrz naczynia, będzie nieczyste, a naczynie
rozbijecie.
34
Każdy pokarm, który się spożywa, do którego się dostanie woda z
tego naczynia będzie nieczysty. Każdy napój, który bywa używany
do picia w jakimkolwiek naczyniu, będzie nieczysty. 35 Na cokolwiek
upadnie takie zwierzę nieżywe, będzie nieczyste: piecyk albo
piekarnik ma być zniszczony. One są nieczyste i będą nieczyste
dla was. 36 Tylko źródła i cysterny, to jest zbiorniki wody,
pozostają czyste, ale ten, kto dotknie się w nich padliny, będzie
nieczysty. 37 Jeżeli taka padlina upadnie na ziarno przeznaczone do
siewu, to ziarno pozostanie czyste, 38 ale jeżeli ziarno jest mokre
i taka padlina upadnie na nie, to jest ono dla was nieczyste.
Padlina
czystych zwierząt
39
Jeżeli zdechnie jedno ze zwierząt, które wam służą za pokarm, i
ktoś dotknie się tej padliny, będzie nieczysty aż do wieczora. 40
Jeżeli kto zje coś z takiej padliny, to wypierze ubranie i będzie
nieczysty aż do wieczora. Także i ten, kto nosi taką padlinę,
wypierze ubranie i będzie nieczysty aż do wieczora.
Nie
wolno jeść nieczystych małych zwierząt
41
Wszelkie małe zwierzęta, które pełzają po ziemi, są
obrzydliwością - nie wolno ich jeść! 42 Cokolwiek pełza na
brzuchu, cokolwiek chodzi na czterech nogach i cokolwiek ma wiele nóg
spośród małych zwierząt pełzających po ziemi, nie będzie przez
was jedzone, bo to jest obrzydliwość. 43 Nie plugawcie siebie
samych przez jedzenie wszelkich małych zwierząt pełzających, nie
zanieczyszczajcie się przez nie, przez to stalibyście się
nieczystymi. 44 Ponieważ Ja jestem Pan, Bóg wasz - uświęćcie
się! Bądźcie świętymi, ponieważ Ja jestem święty! Nie
będziecie się plugawić małymi zwierzętami, które pełzają po
ziemi. 45 Bo Ja jestem Pan, który wyprowadził was z ziemi
egipskiej, abym był waszym Bogiem. Bądźcie więc świętymi, bo Ja
jestem święty!
Zakończenie
przepisów o pokarmach
46
To jest prawo dotyczące zwierząt, ptaków i wszelkich istot
żyjących, które poruszają się w wodzie, i wszelkich stworzeń
pełzających po ziemi, 47 abyście rozróżniali między tym, co
nieczyste, a tym, co czyste, między zwierzętami jadalnymi a tymi,
których jeść nie wolno»
Dlaczego
Chrześcijanie zajadają się wieprzowiną, czym różnią się od
swych starszych braci w wierze oraz Muzułmanów? Wielu Chrześcijan
uważa, że słowa Księgi Kapłańskiej (Stary Testament) skierowane
są tylko do Żydów. Ale wg ewangelii Mateusza sam Jezus powiedział:
"Nie
mniemajcie, że przyszedłem rozwiązać Zakon albo Proroków, nie
przyszedłem rozwiązać lecz wypełnić"
(Ew. Mat. 5; 17). Chrześcijanie wskazują również na inny cytat:
(...)
wyszedł Piotr około godziny szóstej na dach, aby się modlić.
Potem poczuł głód i chciał jeść; gdy zaś oni przyrządzali
posiłek, przyszło nań zachwycenie i ujrzał otwarte niebo i
zstępujący jakiś przedmiot, jakby wielkie lniane płótno,
opuszczane za cztery rogi ku ziemi; były w nim wszelkiego rodzaju
czworonogi i płazy ziemi, i ptactwo niebieskie. I odezwał się do
niego głos: Wstań, Piotrze, zabijaj i jedz! Piotr zaś rzekł:
Przenigdy, Panie, bo jeszcze nigdy nie jadłem nic skalanego i
nieczystego. A głos znowu po raz wtóry do niego: Co Bóg oczyścił,
ty nie miej za skalane. A stało się to po trzykroć, po czym
przedmiot został wzięty do nieba" (Dzieje
10:9b-16, BW).
Bóg
w wizji Św. Piotra oczyścił więc wszystkie zwierzęta. Ale jeśli
wszystkie zwierzęta zostały oczyszczone, to dotyczy zarówno psów,
kotów, szczurów i padlinożerców. Problem w tym, że nikt albo
mało kto ślini się na widok kanapki z kota, tak jak na widok
boczku, czy grillowanej karkówki. Zwróćcie jednak uwagę, że w
innym fragmencie pisma (Kazaniu na Górze) Jezus posługuje się
obrazem świni na określenie człowieka, który sprzeniewierza się
boskim pouczeniom. A w przypowieści o synu marnotrawnym ten ostatni
wynajął się za świniopasa, czyli zszedł na najniższy szczebel
drabiny społecznej. W sztuce chrześcijańskiej świnia jest zawsze
synonimem grzechu, zwłaszcza grzechów nieczystości i
nieumiarkowania.
Dlaczego
Bóg Hebrajczyków, a potem Allach zadali sobie tyle trudu, aby
potępić świnię? Dlaczego świnia stała się zwierzęciem
nieczystym, którego dotykać nie należy? Wszystkie trzy religie
monoteistyczne powstały w rejonie świata, gdzie panuje podobny
klimat – gorący i suchy. Może powinniśmy przeanalizować względy
praktyczne, typowe dla tego rejonu świata i tu szukać
wytłumaczenia?
Amerykański
antropolog Marvin Harris w książce „Krowy, świnie, wojny i
czarownice” przedstawia następującą teorię… Tora i Koran
potępiały świnie dlatego, iż hodowla trzody zagrażała
integralności podstawowych ekosystemów kulturowych i naturalnych
Bliskiego Wschodu. Hebrajczycy od co najmniej początków drugiego
tysiąclecia p.n.e. byli pasterzami koczowniczymi, żyjącymi niemal
wyłącznie ze stad owiec, kóz i bydła. Na słabo zalesionych i
nawodnionych pustynnych terenach najlepiej przystosowane są
przeżuwacze, czyli bydło, owce i kozy, umiejące trawić liście,
trawę i wszelkie pokarmy składające się z celulozy. Świnia
natomiast choć je wszystko, to najlepiej przybiera na wadze, gdy
żywi się karmą o niskiej zawartości celulozy, czyli m.in.
orzechami, owocami, a zwłaszcza zbożem, co czyniło ją wielkim
rywalem człowieka.
W
dodatku nie daje mleka i nie nadaje się do pędzenia po pustynnym
obszarze. Przede wszystkim jednak świnia nie jest termodynamicznie
przystosowana do gorącego, suchego klimatu. Wbrew wyrażeniu „pocić się jak świnia” zwierzę to
prawie w ogóle się nie poci (wydziela ok. 35 razy mniej potu niż
człowiek). Aby zrekompensować brak ochronnej sierści i niemożność
pocenia się, musi zwilżać skórę czym popadnie, w tym własnymi
odchodami. Zoolodzy ustalili, że świnie, które są trzymane w
chlewie w temperaturze poniżej 29 stopni Celsjusza, załatwiają się
z dala od miejsc, gdzie śpią i jedzą. Powyżej tej temperatury
robią to gdziekolwiek, w trosce o własne zdrowie. Na Bliskim
Wschodzie natomiast było i jest bardzo gorąco, w słońcu nierzadko
ponad 60 stopni. Z ustaleń archeologów wynika, że od czasów
prehistorycznych Żydzi hodowali bardzo mało świń (kości tych
zwierząt stanowiły mniej niż 5 proc. wszystkich). Cenili te
zwierzęta domowe, które były źródłem mleka, sera, łajna,
włókien i siły pociągowej przy orce. Wieprzowina z racji
trudności w hodowli na Bliskim Wschodzie była luksusem, ale też
daniem wyjątkowo smakowitym. Ludziom zawsze trudno oprzeć się
takim pokusom z własnej woli – pisze prof. Harris. I dodaje:
Dlatego Jahwe powiedział, że świnie są nieczyste. Allach
powtórzył to samo z tego samego powodu. Uznali, że lepiej zakazać
w ogóle spożywania wieprzowiny i skoncentrować się na hodowli
kóz, owiec i bydła. Wieprzowina jest smaczna, lecz wyżywienie i
utrzymanie w chłodzie świń zbyt kosztowne.
Ciała
świń okrywa gruba warstwa tłuszczu, który w klimacie Południa
szybko się psuje. Może ten fakt oraz żarłoczność tych zwierząt
wpłynęły na potępienie? Ciała świń zawierają również
toksyny, robaki i utajone choroby. Prawdą jest, że nie tylko
świnie, inne zwierzęta także, ale świnie są znacznie bardziej ku
temu predysponowane. Może dlatego, że świnie nie gardzą
odpadkami, martwymi owadami, robakami, śmieciami, rozpadającymi się
zwłokami, ekskrementami (również własnymi), a nawet
przedstawicielami własnego gatunku (świnia zje martwe prosie). Cykl
trawienny trwa zaledwie cztery godziny, toksyny nie są całkowicie
eliminowane. Dla porównania krowa je tylko trawę, posiada
czterokomorowy żołądek, a proces trawienny trwa nawet 24 godziny.
Świnie,
tak jak ludzie chorują na grypę. Choroba jest ukryta w świńskich
płucach w okresie letnim, a atakuje zarówno świnie jak i ludzi w
chłodniejszym okresie. Kiełbasa zawiera fragmety świńskich płuc,
tak więc amatorzy kiełbasy mogą przechodzić grypę nieco
dotkliwiej od wegetarian.
Na
koniec jeszcze jeden argument... Kto wie, może kierowano się
kryterium używania zwierzęcia przez pogan w ich kultach. Świnia
była podstawowym zwierzęciem ofiarnym m.in. wśród Babilończyków,
Kanaanitów, Greków, Rzymian, Egipcjan, a u wielu ludów
starożytnych również symbolem płodności. Może to
przypieczętowało jej los, jako zwierzęcia ohydnego, którego nawet
tykać nie należy? Wciąż nie rozumiem, dlaczego Chrześcijanom to
nie przeszkadza… Może to i dobrze, przecież grillowana karkówka
nie jest zła.
Świetny artykuł. Dziękuję.
OdpowiedzUsuń