poniedziałek, 31 sierpnia 2015

DLACZEGO WIEPRZOWINA JEST BE?


Dlaczego Muzułmanie nie jedzą wieprzowiny? Dlaczego nie jedzą jej również Żydzi? Spośród trzech wielkich religii monteistycznych tylko Chrześcijanie wyłamali się od tej zasady. W każdej ze świętych ksiąg znajdziemy fragmenty ze wskazówkami co wolno, a czego nie należy jeść.
Zacznijmy od Islamu, oto cztery fragmenty z Koranu mówiące o jedzeniu wieprzowiny:
"O wy, którzy wierzycie! Jedzcie dobre rzeczy, którymi was obdarzyliśmy i dziękujcie Bogu, jeśli go czcicie! On zakazał wam tylko: padliny, krwi i mięsa wieprzowego i tego co zostało złożone na ofiarę czemuś innemu niż Bogu...". (Koran, 2:172-173)
"Zakazane wam jest: padlina, krew i mięso świni; to, co zostało poświęcone na ofiarę w imię czegoś innego niż Boga; zwierzę zaduszone, zabite od uderzenia, zabite na skutek upadku, zabite na skutek pobodzenia i to, które pożerał dziki zwierz - chyba, że zdołaliście je zabić według rytuału - i to, co zostało ofiarowane na kamieniach...". (Koran, 5:3)
"Powiedz: ja nie znajduję w tym, co mi zostało objawione, niczego zakazanego dla człowieka w jego pożywieniu z wyjątkiem tego, co jest martwe, albo rozlanej krwi, albo mięsa świni, bo to jest obrzydliwe - albo tego co zostało złożone na ofiarę czemuś innemu niż Bogu…" (Koran, 7:145)
"On wam zakazał tylko: padliny, krwi i mięsa wieprzowego oraz tego, co zostało złożone w ofierze czemuś innemu niż Bogu...". (Koran, 16:115)


Żydzi mają religijny obowiązek jeść koszernie, według kaszrut, czyli zbioru reguł, które otrzymali od Boga. Źródłem kaszrutu jest Pięcioksiąg, jak nazywają chrześcijanie pierwszych pięć ksiąg Starego Testamentu (żydzi mówią o nich Tora, czyli pouczenie, nauka, prawo Mojżesza).
W Księdze Rodzaju Bóg powiedział do Noego i jego synów: „Nie wolno wam tylko spożywać mięsa z jego życiem, to jest z jego krwią”. W Księdze Kapłańskiej natomiast Jahwe w długiej mowie (cały rozdział 11. liczący 47 wersetów), skierowanej do Mojżesza i Aarona, podaje długą listę zwierząt czystych i nieczystych:


1 Następnie Pan powiedział do Mojżesza i Aarona: 2 «Tak mówcie do Izraelitów: Oto zwierzęta, które będziecie jeść spośród wszystkich zwierząt, które są na ziemi: 3 Będziecie jedli każde zwierzę czworonożne, które ma rozdzielone kopyta, to jest racice, i które przeżuwa. 4 Ale [następujących zwierząt], mających rozdzielone kopyto i przeżuwających nie będziecie jedli: wielbłąd, ponieważ przeżuwa, ale nie ma rozdzielonego kopyta - będzie dla was nieczysty; 5 świstak, ponieważ przeżuwa, ale nie ma rozdzielonego kopyta - będzie dla was nieczysty; 6 zając, ponieważ przeżuwa, ale nie ma rozdzielonego kopyta - będzie dla was nieczysty; 7 wieprz, ponieważ ma rozdzielone kopyto, ale nie przeżuwa - będzie dla was nieczysty. 8 Nie będziecie jedli ich mięsa ani dotykali ich padliny - są one dla was nieczyste.


Istoty wodne
9 Będziecie jedli następujące istoty wodne: wszystkie istoty wodne, w morzach i rzekach, które mają płetwy i łuski, będziecie jedli. 10 Ale każda istota wodna, która nie ma płetw albo łusek w morzach i rzekach spośród wszystkiego, co się roi w wodzie, i spośród wszystkich zwierząt wodnych, będzie dla was obrzydliwością. 11 Będą one dla was obrzydliwością, nie jedzcie ich mięsa i brzydźcie się ich padliną. 12 Wszystkie istoty wodne, które nie mają płetw albo łusek, będą dla was obrzydliwością.


Istoty skrzydlate
13 Spośród ptaków będziecie mieli w obrzydzeniu i nie będziecie ich jedli, bo są obrzydliwością, następujące: orzeł, sęp czarny, orzeł morski, 14 wszelkie gatunki kani i sokołów, 15 wszelkie gatunki kruków, 16 struś, sowa, mewa, wszelkie gatunki jastrzębi, 17 puszczyk, kormoran, ibis, 18 łabędź, pelikan, ścierwik, 19 bocian, wszelkie gatunki czapli, dudek i nietoperz.
20 Wszelkie latające czworonożne owady będą dla was obrzydliwością.
21 Ale będziecie jeść spośród czworonożnych latających owadów tylko te, których [tylne] kończyny wystają ponad nogami [przednimi], aby [mogły] skakać na nich po ziemi. 22 Następujące spośród nich możecie jeść: wszelkie gatunki szarańczy, wszelkie gatunki soleam, wszelkie gatunki chargol i wszelkie gatunki chagab. 23 Wszystkie inne gatunki latających owadów czworonożnych będą dla was obrzydliwością.


Nieczysty jest każdy, kto dotyka padliny zwierząt nieczystych
24 Następujące zwierzęta czynią człowieka nieczystym. Każdy, kto dotknie się ich padliny, będzie nieczysty aż do wieczora. 25 Każdy, kto będzie nosić ich padlinę, wypierze ubranie i pozostanie nieczysty aż do wieczora. 26 Każde zwierzę, które ma kopyta, ale nie rozdzielone, i nie przeżuwa, będzie nieczyste dla was. Każdy, kto się go dotknie, będzie nieczysty. 27 Każde zwierzę czworonożne, które chodzi opierając się na stopach, będzie nieczyste dla was. Każdy, kto dotknie się jego padliny, będzie nieczysty aż do wieczora. 28 Każdy, kto będzie nosić ich padlinę, wypierze ubranie i pozostanie nieczysty aż do wieczora. To są rzeczy nieczyste dla was!


Nieczystość spowodowana przez dotknięcie padliny małych zwierząt
29 Spośród małych zwierząt, które poruszają się na ziemi, następujące są nieczyste: kret, mysz i wszelkie gatunki jaszczurek, 30 gekko, żółw, salamandra, skolopendra i kameleon. 31 Te są nieczyste dla was spośród małych zwierząt, które poruszają się na ziemi. Każdy, kto dotknie się ich padliny, będzie nieczysty aż do wieczora. 32 Jeżeli które z tych zwierząt nieżywe upadnie na coś, to ta rzecz będzie nieczysta, niezależnie od tego, czy to będzie naczynie drewniane, czy ubranie, czy skóra, czy worek, czy jakiekolwiek narzędzie pracy. Obmyją je wodą i pozostanie nieczyste aż do wieczora, potem będzie czyste. 33 Jeżeli któreś z tych zwierząt wpadnie do naczynia glinianego, to wszystko, co jest wewnątrz naczynia, będzie nieczyste, a naczynie rozbijecie.
34 Każdy pokarm, który się spożywa, do którego się dostanie woda z tego naczynia będzie nieczysty. Każdy napój, który bywa używany do picia w jakimkolwiek naczyniu, będzie nieczysty. 35 Na cokolwiek upadnie takie zwierzę nieżywe, będzie nieczyste: piecyk albo piekarnik ma być zniszczony. One są nieczyste i będą nieczyste dla was. 36 Tylko źródła i cysterny, to jest zbiorniki wody, pozostają czyste, ale ten, kto dotknie się w nich padliny, będzie nieczysty. 37 Jeżeli taka padlina upadnie na ziarno przeznaczone do siewu, to ziarno pozostanie czyste, 38 ale jeżeli ziarno jest mokre i taka padlina upadnie na nie, to jest ono dla was nieczyste.


Padlina czystych zwierząt
39 Jeżeli zdechnie jedno ze zwierząt, które wam służą za pokarm, i ktoś dotknie się tej padliny, będzie nieczysty aż do wieczora. 40 Jeżeli kto zje coś z takiej padliny, to wypierze ubranie i będzie nieczysty aż do wieczora. Także i ten, kto nosi taką padlinę, wypierze ubranie i będzie nieczysty aż do wieczora.


Nie wolno jeść nieczystych małych zwierząt
41 Wszelkie małe zwierzęta, które pełzają po ziemi, są obrzydliwością - nie wolno ich jeść! 42 Cokolwiek pełza na brzuchu, cokolwiek chodzi na czterech nogach i cokolwiek ma wiele nóg spośród małych zwierząt pełzających po ziemi, nie będzie przez was jedzone, bo to jest obrzydliwość. 43 Nie plugawcie siebie samych przez jedzenie wszelkich małych zwierząt pełzających, nie zanieczyszczajcie się przez nie, przez to stalibyście się nieczystymi. 44 Ponieważ Ja jestem Pan, Bóg wasz - uświęćcie się! Bądźcie świętymi, ponieważ Ja jestem święty! Nie będziecie się plugawić małymi zwierzętami, które pełzają po ziemi. 45 Bo Ja jestem Pan, który wyprowadził was z ziemi egipskiej, abym był waszym Bogiem. Bądźcie więc świętymi, bo Ja jestem święty!


Zakończenie przepisów o pokarmach
46 To jest prawo dotyczące zwierząt, ptaków i wszelkich istot żyjących, które poruszają się w wodzie, i wszelkich stworzeń pełzających po ziemi, 47 abyście rozróżniali między tym, co nieczyste, a tym, co czyste, między zwierzętami jadalnymi a tymi, których jeść nie wolno»


Dlaczego Chrześcijanie zajadają się wieprzowiną, czym różnią się od swych starszych braci w wierze oraz Muzułmanów? Wielu Chrześcijan uważa, że słowa Księgi Kapłańskiej (Stary Testament) skierowane są tylko do Żydów. Ale wg ewangelii Mateusza sam Jezus powiedział: "Nie mniemajcie, że przyszedłem rozwiązać Zakon albo Proroków, nie przyszedłem rozwiązać lecz wypełnić" (Ew. Mat. 5; 17). Chrześcijanie wskazują również na inny cytat:
(...) wyszedł Piotr około godziny szóstej na dach, aby się modlić. Potem poczuł głód i chciał jeść; gdy zaś oni przyrządzali posiłek, przyszło nań zachwycenie i ujrzał otwarte niebo i zstępujący jakiś przedmiot, jakby wielkie lniane płótno, opuszczane za cztery rogi ku ziemi; były w nim wszelkiego rodzaju czworonogi i płazy ziemi, i ptactwo niebieskie. I odezwał się do niego głos: Wstań, Piotrze, zabijaj i jedz! Piotr zaś rzekł: Przenigdy, Panie, bo jeszcze nigdy nie jadłem nic skalanego i nieczystego. A głos znowu po raz wtóry do niego: Co Bóg oczyścił, ty nie miej za skalane. A stało się to po trzykroć, po czym przedmiot został wzięty do nieba" (Dzieje 10:9b-16, BW).
Bóg w wizji Św. Piotra oczyścił więc wszystkie zwierzęta. Ale jeśli wszystkie zwierzęta zostały oczyszczone, to dotyczy zarówno psów, kotów, szczurów i padlinożerców. Problem w tym, że nikt albo mało kto ślini się na widok kanapki z kota, tak jak na widok boczku, czy grillowanej karkówki. Zwróćcie jednak uwagę, że w innym fragmencie pisma (Kazaniu na Górze) Jezus posługuje się obrazem świni na określenie człowieka, który sprzeniewierza się boskim pouczeniom. A w przypowieści o synu marnotrawnym ten ostatni wynajął się za świniopasa, czyli zszedł na najniższy szczebel drabiny społecznej. W sztuce chrześcijańskiej świnia jest zawsze synonimem grzechu, zwłaszcza grzechów nieczystości i nieumiarkowania.
Dlaczego Bóg Hebrajczyków, a potem Allach zadali sobie tyle trudu, aby potępić świnię? Dlaczego świnia stała się zwierzęciem nieczystym, którego dotykać nie należy? Wszystkie trzy religie monoteistyczne powstały w rejonie świata, gdzie panuje podobny klimat – gorący i suchy. Może powinniśmy przeanalizować względy praktyczne, typowe dla tego rejonu świata i tu szukać wytłumaczenia?
Amerykański antropolog Marvin Harris w książce „Krowy, świnie, wojny i czarownice” przedstawia następującą teorię… Tora i Koran potępiały świnie dlatego, iż hodowla trzody zagrażała integralności podstawowych ekosystemów kulturowych i naturalnych Bliskiego Wschodu. Hebrajczycy od co najmniej początków drugiego tysiąclecia p.n.e. byli pasterzami koczowniczymi, żyjącymi niemal wyłącznie ze stad owiec, kóz i bydła. Na słabo zalesionych i nawodnionych pustynnych terenach najlepiej przystosowane są przeżuwacze, czyli bydło, owce i kozy, umiejące trawić liście, trawę i wszelkie pokarmy składające się z celulozy. Świnia natomiast choć je wszystko, to najlepiej przybiera na wadze, gdy żywi się karmą o niskiej zawartości celulozy, czyli m.in. orzechami, owocami, a zwłaszcza zbożem, co czyniło ją wielkim rywalem człowieka.
W dodatku nie daje mleka i nie nadaje się do pędzenia po pustynnym obszarze. Przede wszystkim jednak świnia nie jest termodynamicznie przystosowana do gorącego, suchego klimatu. Wbrew wyrażeniu „pocić się jak świnia” zwierzę to prawie w ogóle się nie poci (wydziela ok. 35 razy mniej potu niż człowiek). Aby zrekompensować brak ochronnej sierści i niemożność pocenia się, musi zwilżać skórę czym popadnie, w tym własnymi odchodami. Zoolodzy ustalili, że świnie, które są trzymane w chlewie w temperaturze poniżej 29 stopni Celsjusza, załatwiają się z dala od miejsc, gdzie śpią i jedzą. Powyżej tej temperatury robią to gdziekolwiek, w trosce o własne zdrowie. Na Bliskim Wschodzie natomiast było i jest bardzo gorąco, w słońcu nierzadko ponad 60 stopni. Z ustaleń archeologów wynika, że od czasów prehistorycznych Żydzi hodowali bardzo mało świń (kości tych zwierząt stanowiły mniej niż 5 proc. wszystkich). Cenili te zwierzęta domowe, które były źródłem mleka, sera, łajna, włókien i siły pociągowej przy orce. Wieprzowina z racji trudności w hodowli na Bliskim Wschodzie była luksusem, ale też daniem wyjątkowo smakowitym. Ludziom zawsze trudno oprzeć się takim pokusom z własnej woli – pisze prof. Harris. I dodaje: Dlatego Jahwe powiedział, że świnie są nieczyste. Allach powtórzył to samo z tego samego powodu. Uznali, że lepiej zakazać w ogóle spożywania wieprzowiny i skoncentrować się na hodowli kóz, owiec i bydła. Wieprzowina jest smaczna, lecz wyżywienie i utrzymanie w chłodzie świń zbyt kosztowne.

Ciała świń okrywa gruba warstwa tłuszczu, który w klimacie Południa szybko się psuje. Może ten fakt oraz żarłoczność tych zwierząt wpłynęły na potępienie? Ciała świń zawierają również toksyny, robaki i utajone choroby. Prawdą jest, że nie tylko świnie, inne zwierzęta także, ale świnie są znacznie bardziej ku temu predysponowane. Może dlatego, że świnie nie gardzą odpadkami, martwymi owadami, robakami, śmieciami, rozpadającymi się zwłokami, ekskrementami (również własnymi), a nawet przedstawicielami własnego gatunku (świnia zje martwe prosie). Cykl trawienny trwa zaledwie cztery godziny, toksyny nie są całkowicie eliminowane. Dla porównania krowa je tylko trawę, posiada czterokomorowy żołądek, a proces trawienny trwa nawet 24 godziny.
Świnie, tak jak ludzie chorują na grypę. Choroba jest ukryta w świńskich płucach w okresie letnim, a atakuje zarówno świnie jak i ludzi w chłodniejszym okresie. Kiełbasa zawiera fragmety świńskich płuc, tak więc amatorzy kiełbasy mogą przechodzić grypę nieco dotkliwiej od wegetarian.
Na koniec jeszcze jeden argument... Kto wie, może kierowano się kryterium używania zwierzęcia przez pogan w ich kultach. Świnia była podstawowym zwierzęciem ofiarnym m.in. wśród Babilończyków, Kanaanitów, Greków, Rzymian, Egipcjan, a u wielu ludów starożytnych również symbolem płodności. Może to przypieczętowało jej los, jako zwierzęcia ohydnego, którego nawet tykać nie należy? Wciąż nie rozumiem, dlaczego Chrześcijanom to nie przeszkadza… Może to i dobrze, przecież grillowana karkówka nie jest zła.

1 komentarz: