środa, 28 grudnia 2016

RELIGIA W ETIOPII


Początków Chrześcijaństwa w Etiopii należy szukać już w I wieku. Dzieje Apostolskie opisują chrzest etiopskiego eunucha tuż po śmierci Chrystusa. Euzebiusz z Cezarei, pierwszy historyk kościoła, rozwija jego historię opisując powrót do Etiopii i  głoszenie chrześcijaństwa. Królestwo Aksum było pierwszym (jednym z pierwszych krajów?), które oficjalnie przyjęło chrześcijaństwo, kiedy Frumencjusz z Aksum, nawrócił króla Ezana około roku 330 naszej ery.

Trwają spory który kraj przyjął chrześcijaństwo jako pierwszy. Przez długi czas nikt nie wątpił, że była to Armenia. Okazuje się jednak, że dowody potwierdzające przyjęcie chrześcijaństwa przez króla Ezana są znacznie mocniejsze niż te twierdzące, że to armeński król Tiridates III (Trdat III) dał się ochrzcić jako pierwszy, co miałoby nastąpić między rokiem 301 a 314 A.D.

Około 63% społeczeństwa Etiopii to Chrześcijanie; muzułmanie stanowią 35%, pozostali to animiści, żydzi. Ponad połowa ludności Etiopii to członkowie Etiopskiego Kościoła Ortodoksyjnego Tewahedo, reszta chrześcijan to protestanci i niewielka grupa katolików.

W kalendarzu liturgicznym znajduje się osiem wielkich świąt dotyczących najważniejszych etapów z życia Chrystusa i trzydzieści trzy na cześć Maryi, jak też liczne święta dotyczące różnych świętych ze Starego Testamentu (Melchizedeka, Samsona, itd.), aniołów (św. Michał posiada w ciągu roku dwanaście dni świątecznych) i lokalnych męczenników. Specjalne miejsce w życiu Kościoła etiopskiego odgrywa post. Etiopczycy poszczą w każdą środę i w każdy piątek tygodnia, jak też posiadają długie okresy postu naznaczone w roku kalendarzowym. Ogółem policzono 286 dni postu przeznaczonych dla mnichów i 186 dla prostych wiernych.

Do najważniejszych świąt należą Timket (pamiątka chrztu Chrystsa w Jordanie), Gena (Boże Narodzenie) i Fasika (Wielkanoc).

Kościół Tewahedo jest na tyle stary, że przetrwały w nim niektóre obyczaje mające korzenie w religii żydowskiej, np. obrzezanie, mojżeszowe zakazy dotyczących potraw, święcenie szabasu. W kościołach nie można umieszczać posągów, a tylko obrazy i wizerunki świętych.

Niektórzy zapewne słyszeli o czarnych żydach. W 1769 Szkot podróżujący przez Etiopię natrafił na dużą społeczność żydów. Mieszkali m.in. nad jeziorem Tana. Na podstawie etiopskiego eposu „Kebra Nagast” uważali się za potomków Hebrajczyków przybyłych do Afryki z Menelikiem I, legendarnym synem króla Salomona i Makedy, władczyni królestwa Saby. Miejscowi chrześcijanie nazywali ich Felaszami, czyli wygnańcami. Sami mówili o sobie Beta Izrael, czyli Dom Izraela.

Duża, bo około stutysięczna populacja żydów w Afryce wywołała spore zainteresowanie na Zachodzie i w Izraelu. Tak liczna i nieznana grupa ich współwyznawców w Afryce była ekscytującym odkryciem. Przypomniano sobie o legendzie „zaginionych plemion Izraela”.

Beta Izrael wyznawali judaizm, ale w jego bardzo pierwotnej wersji, opierając się przede wszystkim na „Pięcioksięgu”. Nie znali późniejszych uzupełnień i komentarzy, takich jak Talmud (II–III w. n.e.). Mieli nie tylko warstwę kapłanów, ale i mnichów. Nie znali języka hebrajskiego, posługiwali się w liturgii miejscowym językiem gyyz. Nie przechowali zabytków, manuskryptów, sięgających dalej niż do XVII–XVIII wieku. Izrael uznał „żydowskość” czarnych żydów pod koniec lat 70 XX wieku.

Dziś została tylko garstka żydów w Etiopii. Na przełomie roku 1984 i 1985 w ramach operacji Mojżesz przerzucono do Izraela 8 tysięcy ludzi. W Etiopii rządzili wówczas komuniści, którzy chętnie pozbyli by się wszystkich „imperialistycznych szpiegów”. Kolejna akcja przerzutowa miała miejsce w 1991 (operacja Salomon). W czasie tej akcji pobito rekord pasażerów wziętych na pokład samolotu – jeden izraelski boening zabrał ich 1122!

Seria badań genetycznych bodaj w roku 2002 wykazała, że Beta Izrael nie są genetycznie spokrewnieni z bliskowschodnimi żydami, a ze swoimi etiopskimi sąsiadami. Jedna z hipotez mówi, że czarni żydzi pojawili się w Etiopii dopiero około XIV wieku w wyniku złożonego procesu odchodzenia marginalnych grup społecznych od Kościoła etiopskiego.

Chrześcijan i żydów etiopskich łączy wierzenie tych pierwszych, że Arka Przymierza znajduje się tamże właśnie. Arka w Biblii opisana jest jako skrzynia z drewna akacjowego o wymiarach ok. 140x80x80 cm, obita obustronnie złotą blachą. W Arce przechowywano laskę Aarona, dzban z manną i dwie kamienne tablice z tekstem Dekalogu. Jahwe wręczył te tablice Mojżeszowi na górze Synaj, w trakcie wędrówki ludu Izraela z Egiptu do Ziemi Obiecanej.

Arka zaginęła w trakcie najazdu armii Babilonu pod wodzą Nabuchodonozora II na Palestynę w 586 p.n.e. i zburzenia pierwszej świątyni. Od tej pory wszyscy marzą o tym, aby ją odnaleźć.

Według tradycji etiopskiego kościoła Arka znajduje się w Aksum - dawnej stolicy Cesarstwa Etiopii. Do tych poglądów dołącza opis zawarty w księgach machabejskich, wedle którego prorok Jeremiasz ukrył arkę w grocie na Górze Nebo, po wschodniej stronie Jordanu.

Od lat 1960 Arka jest ponoć przechowywana na terenie niewielkiej kaplicy Najświętszej Marii z Syjonu, zaprojektowanej przez cesarza Hailie Selassie, która jest pilnie strzeżona przez jednego mnicha-pustelnika. Nikt nie widział Arki na własne oczy.

Skoro tekst ten traktuje o religii w Etiopii to należy również wspomnieć o rastafarianach. Rastafarianizm powstał na Jamajce w latach sześćdziesiątych XX wieku. Wyrósł z ruchu Powrót do Afryki (Back to Africa), który zapoczątkował Marcus Garvey (1887-1940). W początkach wieku założył on organizację, której celem było umożliwienie mieszkańcom Jamajki powrotu do Afryki, ich prawdziwej ojczyzny.

Etiopia jest dla rastafarian Ziemią Obiecaną, opierają się oni na treści Psalmu 87:1-4:
 

Synów Koracha. Psalm. Pieśń. Budowla Jego jest na świętych górach:
Pan miłuje bramy Syjonu bardziej niż wszystkie namioty Jakuba.
Wspaniałe rzeczy głoszą o tobie, o miasto Boże!
Wymienię Rahab i Babel wśród tych, co mnie znają; oto Filistyni i Tyr razem z Kusz [powiedzą]: "Ten [i ten] się tam urodził".


ponieważ tam, gdzie w cytowanym powyżej fragmencie Biblii Tysiąclecia jest słowo Kusz, w akceptowanej przez rastafarian wersji Pisma Świętego - Biblii Króla Jakuba (z roku 1611) jest słowo Etiopia.

Rastafarianie, który przesiedlili się do Etiopii, mieszkają na ziemi darowanej im przez cesarza Hajle Sellasje w miasteczku Shashemene. Nazwa rastafianie pochodzi od ras (księcia) Teferi, tak brzmiało prawdziwe imię Hajle Sellasje. W cesarzu Hajle Sellajse widzą natomiast inkarnację Jezusa Chrystusa.

Haille Selasje wybitną postacią nie był, historia nie wspomina go zbyt dobrze. Zajrzyjcie do książki Kapuścińskiego „Cesarz”.

Poniżej kilkanaście zdjęć związanych z religią...

Kościół Abuna Yemata Guh. Aby do niego zajrzeć trzeba 45 minut napierać pod górę, wspinać się po pionowej ścianie (są pomocnicy, którzy za opłatą oferują uprząż tym którzy się boją), przejść po wąskim kamiennym moście a na koniec stąpać po półce skalnej. Po lewej stronie półki jest 200 metrów powietrza

Kościół Abuna Yemata Guh

Kościół Abuna Yemata Guh

 
Widok sprzed wejścia do kościoła Daniel Korkor. Do niego należało tylko godzinę napierać pod górę. Godzinę dla tych, którzy próbują dotrzymać kroku chudemu, lokalnemu przewodnikowi. Lokalny przewodnik nie przewidział taryfy ulgowej dla turysty i pędził

Daniel Korkor

Kościół Maryam Korkor, znajdujący się nieopodal Daniel Korkor

Wejście do kościoła Debre Damo. Ostatnie 20 metrów to pionowa ściana. Jest lina.

Taka właśnie lina.

Kościół Debre Damo

Tak się przedstawia Trójcę Świętą

Podobno najczęściej fotografowany kościół w Etiopii - Debre Birhan Selassie w Gondar

Kościół Debre Birhan Selassie

Kościół Debre Birhan Selassie

Kościół Debre Birhan Selassie

6 stycznia w Lalibieli, dzień przed Bożym Narodzeniem, było tłoczno





Kościół Bet Giyorgis


Kościół Bet Giyorgis

Niepodal wejścia do kościoła Bet Giyrgis (Św. Jerzego). Dzień przed Bożym Narodzeniem

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz